Jan van Riebeeck

Johan Anthoniszoon (Jan) van Riebeeck (Culemborg, 21 April 1619 – Batavia, 18 Januarie 1677), was die stigter van die eerste kolonie in Suid-Afrika in opdrag van die Verenigde Oos-Indiese Kompanjie (VOC). Sy stigting by die Kaap die Goeie Hoop groei tot die Kaapkolonie, die Unie van Suid-Afrika en uiteindelik die Republiek van Suid-Afrika.

Van Riebeeck word groot in Schiedam as die seun van 'n dokter en trou daar met Maria de la Quellerie op 28 Maart 1649. Sy sterf in Malakka op 2 November 1665.
Van Riebeeck vul al vanaf 1639 'n aantal poste by die VOC: eerste vertoef hy in Batavia as dokters-assistent, waarna hy Japan besoek. Sy belangrikste pos was as hoof van die handelspos in Tonkin, Viëtnam, maar hy word teruggeroep nadat dit aan die lig kom dat hy homself aan private handel skuldig gemaak het. In 1651 word hy uitgestuur om 'n verversingstasie in te rig by die Kaap die Goeie Hoop aan die suidpunt van Afrika.
Op 6 April 1652 land Van Riebeeck in Tafelbaai, plant die vlag van die VOC en kies die plek waar die Fort de Goede Hoop opgerig moet word, die eerste Nederlandse nedersetting aan die Kaap. Van Riebeeck en sy 90 koloniste (onder wie agt vroue is) lê tuine aan om vrugte en groente te verbou om die VOC-skepe wat by die kolonie aandoen, mee te kan voorsien. Vleis word verkry deur middel van ruilhandel met die plaaslike Khoikhoi-stamme, wat deur die Nederlanders Hottentotten genoem word.
Op 17 Desember 1652 ontdek Van Riebeeck die komeet C/1652 Y1, die eerste komeet wat in Suid-Afrika ontdek is.
Van Riebeeck bly die leier van die kolonie tot 7 Mei 1662, toe hy na sy nuwe amp in Batavia vertrek. Hy is deur Zacharias Wagenaer
opgevolg as kommandeur van Kaap die Goeie Hoop.
Sy geboortehuis in Culemborg is tans 'n eiendomsagentskap.

Jan van Riebeeck is van kulturele en geskiedkundige betekenis vir Suid-Afrika. Hy word deur die Afrikaners beskou as die grondlegger van die Afrikanervolk. Dit het onder meer uiting gekry in die feit dat sy gesig op posseëls en die Suid-Afrikaanse banknote en munte verskyn het van die 1940’s tot 1993 toe die Suid-Afrikaanse Reserwebank die Suid-Afrikaanse geld na ’n apolitiese ontwerp van die fauna en flora van die verskillende streke verander het. Die beeld wat op die Suid-Afrikaanse banknote gebruik is was waarskynlik nie dié van Van Riebeeck nie, maar van Bartholomeus Vermuyden.
6 April was voor 1994 in Suid-Afrika bekend as Van Riebeeckdag en is later herdoop tot Stigtingsdag maar nadat die ANC die regering oorgeneem het, is die dag as ’n vakansiedag laat vaar. Sy beeld verskyn op geen amptelike posseëls of geldstukke nie, maar in Adderleystraat in Kaapstad staan nog ’n standbeeld van hom en sy vrou.
Die wapen van die stad Kaapstad is gebaseer op die Van Riebeeck-familiewapen.

Baie Suid-Afrikaanse dorpe en stede en strate na hom vernoem. Riebeek-Kasteel is een van die oudste dorpe in Suid-Afrika en is 75 km vanaf Kaapstad geleë in die Riebeek-vallei saam met Riebeek-Wes, sy susterdorp.
Hoërskool Jan van Riebeeck is ’n Afrikaanse hoërskool in Kaapstad.